آمبر ویلکینسون (Amber Wilkinson) ، منتقد نشریهٔ «اسکرین» نقد مستند سایه های بی خورشید ساخته مهرداد اسکویی نوشته است:

مستند «سایه های بی خورشید» یک پُرتره احساسی و تکان دهنده است.

فیلم افتتاحیه امسال جشنواره مستند آمستردام (ایدفا) ۲۰۱۹، اثری تکان‌دهنده و برانگیزنده دربارهٔ محل نگهداری نوجوانان بزهکار است و روی دخترانی تمرکز می‌کند که به سبب قتل یا معاونت در قتل یکی از مردان خانواده یا خویشاوندان سوءاستفاده‌گر خود، به کانون اصلاح و تربیت فرستاده شده‌اند.

سوژه مستند «سایه‌های بی‌خورشید» دشوار است اما اسکویی در مقام فیلمساز با دقت به آن نزدیک شده‌است و در ابتدا صحنه‌هایی از دختران را در سکوت به ثبت رسانده و سپس کنترل دوربین را در اختیار آنها قرار داده تا آنها بتوانند در تنهایی بیش از هر زمان دیگری بی‌پرده سخن بگویند.

نتیجه، بازتاب احساسی فراوانی را برانگیخته و مطمئناً این مستند در ماه‌های آینده جایگاه ویژه‌ای هم در جشنواره‌ها و همچنین نزد سینمای هنری خواهد یافت.

در حالی که تاکنون بسیاری از مستندسازان به موضوع افراد در زندان پرداخته‌اند، اسکویی نیز پیش از این سه فیلم در این باره ساخته‌است: «روزهای بی‌تقویم»، «آخرین روزهای زمستان» و «رویاهای دم صبح» و در این مستندها بُعد مضاعفی از صمیمت را با سوژه‌های نوجوان از طریق دادن کنترل دوربین به آنها در اتاق خودشان ایجاد کرده‌است تا آنها مستقیم و بی‌پرده با لنز دوربین صحبت کنند.

در بخشی از فیلم آنها با قربانیان خود سخن می‌گویند و برخی مواقع دیگر با دیگر افرادی که در ماجرا درگیر بودند مثل خواهر یا مادرشان حرف می‌زنند. این صحبت‌ها زمانی دردناک‌تر می‌شوند که کارگردان برخی از این افراد را در زندان افراد بزرگسال نشان می‌دهد، جایی که تعدای از مادران دخترها به قصاص محکوم شده‌اند.

این مستند به جای آن که به صورت مستقیم به سیاست‌ها و محیط فرهنگی که دختران را به این سرانجام رسانده، بپردازد، اجازه داده این موقعیت‌ها از طریق صحبت‌های دختران و زنان و مادرانشان به تدریج آشکار شود. کارگردان برخی مواقع پرسش‌هایی را مطرح می‌کند اما در دیگر اوقات عقب می‌ایستد تا تعامل شخصیت‌ها را مقابل دوربینش تماشا کند.

این یک فیلم مستند بلند دقیق و متعادل است و اسکویی با استفاده از گفتگو، رابطه میان دختران جوان و مادرانشان را ایجاد می‌کند، گرچه بیشتر مواقع آنها به صورت مستقیم با یکدیگر صحبت نمی‌کنند. این تصویری از عشق است که در ابتدا ناامیدی حبس و سپس نوعی اندوه تعلیقی در مخاطب ایجاد می‌کند، مادران و دخترانی که با آینده‌ای نامعلوم، مطمئن نیستند که بتوانند بار دیگر به هم برسند، امیدی که تا انتها با ترس عجین شده‌است.

منبع:

ویکی پدیا