مستند/ 90 دقیقه/تولید
کارگردان: ارد عطارپور
پژوهشگر: ارد عظارپور
فیلم بردار:
تدوین گر:
تهیه کننده:
منتخب در:
خلاصه فیلم:
فیلم مستند «خلیج فارس» یا فیلم مستند «اسناد نام خلیج فارس» ساخته اُرُد عطارپور، در این فیلم اسناد مکتوب، صوتی و تصویری جالبی از کشورهای مختلف مخاطب را جذب می‌کند فیلم ابتدا با مهمترین سخنرانی جمال عبدالناصر رئیس جمهوری مصر شروع می‌شود که در روز ملی شدن کانال سوئز در اجتماع میلیونی و در حضور سفرای کشورهای عربی و غربی جمله از اقیانوس اطلس تا خلیج فارس وطن عربی است را با صدای بلند تکرار کردو مورد تشویق ممتد حضار قرار گرفت. نکات مثبت گزارش اُرد عطارپور.
فیلم او یک paper مصور کاملاً آکادمیک و یک مقاله پژوهشی سینمایی است با اسناد بی نظیر- و ساختمانی حرفه‌ای بدون هیچ زائده و اضافه. این مستند، در حد مستند گزارشگر و پژوهشی در سطح آثار جهان دارای اعتبار است. بدون ناسیونالیسم گمراه کننده، درباره حقیقت یک نام، چنان تارو پود تحقیقی بسنده و قانع کننده را با ظرافت می‌بافد که حتی اگر متخصص تاریخ نباشید و به نام یک بیننده عادی سرگرم تماشای مستند خلیج فارس شوید، دل ندارید آن را تا پایان نیافته، ترک کنید. اُرد عطارپور فیلمش را با فیلم و تصاویر مستند ناصر (جمال عبدالناصر) و خلیج فارس و با این جمله شروع می‌کند: ۲۶ ژوئیه ۱۹۵۶، تا چند لحظه دیگر سرهنگ جمال عبدالناصر نطق تاریخی خود را ایراد و کانال سوئز را ملی اعلام می‌کند. او در بخشی از سخنانش چنین می‌گوید: “استعمار، اسرائیل را ایجاد کرد تا بر ما تسلط یابد. ما خطر را احساس می‌کنیم و از قومیت عربی مان دفاع می‌کنیم و تلاش می‌کنیم تا هویت مان را از اقیانوس اطلس تا خلیج فارس حفظ کنیم….. ” تنها چند سال بعد برخی از کشورهای عرب خلیج فارس را با این نام مورد تردید قرار دادند: خلیج عربی….. این فیلم روایتی است از همین ماجرا.
یک مدرک تاریخی ارائه شده توسط رسانه‌های عراقی و روزنامه الخلیج امارات ۱۹۹۹ که استفاده از عبارت خلیج فارس را در تلگراف ارسالی جمال عبدالناصر قبل از شروع سیاست‌های پان عربی او در یک نامه رسمی به دولت بحرین نشان می‌دهد.
در فیلم خلیج فارس، اُرد عطارپور بر این شگرد جذاب استنادگری، بسیار تکیه کرده و آن را به همراه اسناد بصری (نقشه‌ها) به پایه مهمی از سندیت مجذوب کننده فیلم‌اش بدل کرده است. فراهم آوردن این تکه فیلم‌های قدیمی و صداهای اصلی عبدالناصر، و صدام حسین و رهبران عربی دیگر نقطه قوتی برای فیلم اوست. او از طریق گفتگو و مطالعه پژوهشهای آکادمیک توانسته است فیلمی با مستندات محکم ارایه نماید. اطلاع رسانی عطارپور در خلیج فارس مبنی بر اطلاعات مستقیم است. در حقیقت یک متن پژوهشی متقن تصاویر و مدارک بصری اش را قدم به قدم شکل می‌دهد. در خلیج فارس در مسیر همان اهداف اصلی فیلم، اُرد به خیابانی در قاهره می‌رود که نام خلیج فارس بر تابلویی کهنه حک شده و اتفاقاً در بالا تابلو با تحریف نام خلیج فارس نام تازه تر خلیج عربی در تابلویی جدید بر دیوار کوبیده شده است و این دو کنار هم، چون یک سند بسیار اثرگذار توجه ما را به خود جلب می‌کنند.
اشاره فیلم بر آن که مصریان نام طهران و ایران و خیابان دکتر مصدق را بر گذرگاه های شهری شان حفظ کرده‌اند و آن را به مثابه احترام به مبارزات مردم ایران ارزیابی نموده‌اند، نشان رهایی عطارپور از یک نگرش دگم ملی گرایانه دشمن عربی است.
مستند خلیج فارس در پنجمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت در بخش مستند تاریخی به نمایش در آمد و توانست جایزه بهترین فیلم مستند و پژوهش را به خود اختصاص دهد.
برای اولین بار روز ملی خلیج فارس در سال ۱۳۹۰ از شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد. و مورد استقبال بی سابقه مخاطبان قرار گرفت.