معرفی کتاب «سینمای ایران» نوشته محمد تهامی نژاد
عنوان اصلی: سینمای ایران
نویسنده: محمد تهامی نژاد
موضوع: تاریخ سینمای ایران
قیمت : ریال
سال چاپ:
تعداد صفحات:
نوع جلد:
نوبت چاپ:
شابک :
دیویی :
شناسه ملی :
کد کنگره :
سینمای ایران، از مجموعه «از ایران چه می دانم؟» شماره 12، محمد تهامی نژاد، تهران-1380، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی
اين کتاب در نگاهی گذرا، اما هدفمند، تاريخ سينمای ايران را از آغاز تا به امروز بررسی می‌کند.
کتاب سینمای ایران در مجموعه «از ایران چه می دانم؟»، همچون روال و سیاست عمومی این مجموعه، در حجمی اندک و با دسترسی بالا برای همه علاقمندان نوشته شده است. کتاب شامل یک «پیش‌سخن»، پنج فصل و یک «پی‌نوشت» است که کتاب‌شناسی آن را نیز در بر‌گرفته و در همان حال یادداشت‌های دقیقی را به کتاب می‌افزاید.
ساختار کتاب که به صورت فشرده و با اطلاعات و تحلیل‌های بسیار زیاد همراه است، گویای کاری پژوهشی و نه صرفا یک تحلیل ثانویه بوده و در آن واحد از یک نظم زبانی و یک منطق مضمونی تبعیت می کند.
- فصل یکم به دوره قاجار و شروع تاریخ سینما در ایران با ذکر ریشه های فرانسوی آن و آغاز رفتار اجتماعی نمایش و تماشای سینمایی از حوزه خصوصی تا حوزه عمومی اختصاص دارد.
- فصل دوم، دوره پهلوی اول را در بر می گیرد و در آن با فشردگی و اختصاری که گاه نیاز به مطالعات بیشتر را کاملا محسوس می کند، به نظر روحانیون، شکل گیری صنعت سینما و روابط آن با حوزه سیاسی و ژانر فیلم خبری می‌پردازد. از نکات جالب و پر‌اهمیت این فصل تحلیل «سه جریان موازی تاسیس» در سینمای ایران است: پرورشگاه آرتیستی سینما، اوانس اوگانیس (1307-1308)، عبدالحسین شیرازی(سپنتا) و جریانشکل گرفته در هند(دختر لُر 1312) و سرانجام جریانی که با فیلم «حاجی آقا، آکتور سینما»(1312) در ایران به راه افتاد.
- فصل سوم کتاب به تاثیر اجتماعی سینما بر جامعه در دوره پهلوی دوم اختصاص دارد و در آن هم به روابط سینما با جریان‌های سیاسی روز (نهضت ملی شدن صنعت نفت) و هم به جریان‌های زیر ساختاری سینما اشاره شده‌است.
- فصل چهارم، به دوره آخر پهلوی اختصاص دارد و در آن جریان سینمای ایران تا انقلاب پیگیری شده‌است. در این فصل رابطه با تئاتر، ادبیات و برخی از اشکال دیگر فراغت مثل کافه، پرداخته می‌شود. در همه این موارد نیز، مبنای کار تهامی‌نژاد حرکت بر اساس مصادیق سینمایی و آوردن مثال از فیلم‌های مشخص و اسناد مربوط یه آنها است.
- فصل پنجم به سینمای پس از انقلاب پرداخته شده که خطوط عمومی آن، شکل‌گیری یک سینمای ایدئولووژیک و تداوم و رشد تدریجی گونه هایی دیگر از سینما و رابطه‌ای است که در سال‌های اخیر بسیاری بر آن بحث کرده‌اند، یعنی تقابل واقعیت و خیال یا فیلم مستند و فیلم داستانی.
از نکات برجسته کتاب، جامعیت نگاه نویسنده و عدم جانبداری او از این یا آن سنت سینمایی، یعنی واقع‌گرایی تحلیلی اوست. کتاب در عین حال که در‌آمدی کم‌نظیر و موجز برای شناخت سینمای ایران و آشنایی با ده‌ها فیلم در تمام ژانر‌ها به به حساب می‌آید، نیاز به نگارش مطالعات دیگر و توسعه‌دادن به هر یک از بخش‌ها که گاه بسیار فشرده هستند، را نشان می‌دهد: کاری که خود تهامی‌نژاد برای نمونه در چارچوب «مفهوم سینمای رویا‌پرداز» انجام داده‌است.
منبع: وب سایت «انسان شناسی و فرهنگ»