اولین جشنواره بین المللی سینمای مستند ایران (سینما حقیقت)
زمان : 23 تا 27 مهرماه 1386
مکان : تهران
هیأت داوران : محمدرضا اصلانی ، دکتر حسن بلخاری (رئیس پژوهشکده هنر)، علی لقمانی (فیلمبردار)، اکبر نبوی (روزنامه‌نگار و مستندساز) و جواد مزدآبادی (مستندساز و کارگردان تلویزیون)، اقدام به داوری 10 فیلم مستند بلند و 50 فیلم مستند کوتاه بخش «مسابقه ملی» جشنواره نمودنند.
فهرست برگزیدگان نخستین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت :
بخش مسابقه ملی :
بهترین مستند بلند :
ـ دیپلم افتخار به وحید موسائیان برای مستند "سرزمین گمشده"
ـ دیپلم افتخار به دلارام کارخیران ، برای مستند "کودک دیروز خیال"
بهترین مستند کوتاه :
ـ دیپلم افتخار به کیوان علی محمدی و امید بنکدار برای مستند M.D.M.A
ـ دیپلم افتخار به خانم پریوش نظریه برای مستند "نزدیکتر از نفس"
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 70 میلیون ریال جایزه نقدی به خانم مهرناز اسدی برای مستند "قدرت"
بهترین پژوهش :
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 20 میلیون ریال جایزه نقدی به محمدرضا فرزاد پژوهشگر مستند "ایران در اعلان"
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 20 میلیون ریال به محمدرضا عباسیان پژوهشگر مستند "قانا"
بهترین تصویربرداری :
ـ دیپلم افتخار به سیدحسین صافی برای مستند "در حاشیه جنگل"
ـ دیپلم افتخار به هومن بهمنش برای مستند "رئیس‌جمهور میرقنبر"
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 20 میلیون ریال جایزه نقدی به همایون پایور برای مستند M.D.M.A
بهترین تدوین :
ـ دیپلم افتخار به مستانه مهاجر برای مستند "نزدیکتر از نفس"
ـ دیپلم افتخار به محمود یارمحمدلو برای مستند "نواهای گمشده"
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 20 میلیون ریال به کیوان علیمحمدی و امید بنکدار برای مستند M.D.M.A
بهترین صدابرداری و صداگذاری :
ـ دیپلم افتخار به فرشید فرجی برای مستند "روزهای بی‌تقویم"
ـ دیپلم افتخار به محمدرضا دلپاک و رضا نریمی‌زاده برای مستند "اینانا"
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 20 میلیون ریال به محمدرضا علیقلی برای مستند "حیات وحش ایران"
بهترین نویسنده گفتار متن :
ـ دیپلم افتخار به فرحناز شریفی برای "ایران در اعلان"
ـ دیپلم افتخار به حسن نقاشی برای "درخت پارسیک"
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 20 میلیون ریال به سودابه مجاوری برای فیلم مستند برای "اینانا"
بهترین تهیه‌کننده :
ـ دیپلم افتخار به ارد عطارپور برای M.D.M.A، "ایران در اعلان"، "تهران چند درجه ریشتر"، "خلوت جنگل"، "صورت‌های رنگ پریده" و "مالا"
ـ دیپلم افتخار به موسسه سینمایی کندو برای "دفینه"
ـ دیپلم افتخار به حامد خسروی برای "ترانه اندوهگین کوهستان"
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 30 میلیون ریال به احسان کفاش و محمود رمضانی برای "کودک دیروز خیال"
جایزه ویژه هیئت دواران :
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 25 میلیون ریال به محمود رحمانی برای فیلم مستند «مدار صفردرجه»
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 25 میلیون ریال به سودابه مجاوری برای فیلم مستند «اینانا»
جوایز بخش بین الملل :
بهترین مستند بلند:
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و 10 هزار یورو به "شهر عکاسان" ساخته سباستین مورنو / شیلی
بهترین مستند کوتاه:
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و هفت هزار یورو به "ترانه اندوهگین کوهستان" ساخته حامد خسروی / ایران
جایزه ویژه هیئت داوران:
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و سه هزار یورو به مستند بلند "به کجا تعلق دارم؟" ساخته مهوش شیخ الاسلامی
ـ نشان فیروزه، دیپلم افتخار و دو هزار یورو به مستند کوتاه "دیوار مهار آب" ساخته آنتوان بوته / فرانسه
پس از معرفی برگزیدگان بخش جنبی نخستین جشنواره سینمای مستند ایران، هیئت داوران جشنواره از شش نفر از فعالان عرصه سینمای مستند شامل :
مهوش شیخ الاسلامی ، فرشاد فداییان ، منوچهر طیاب ، فرهاد ورهام ، فرهاد فرهاد مهران فر و پیروز کلانتری تقدیر نمودنند .
گزارش جشنواره :
بخشهای جنبی نخستین جشنواره مستند حقیقت
بخش میراث نبوی :
سازمان جشنواره در دوره نخست و با توجه به تولید فیلم های مرتبط با موضوع "پیامبر اعظم (ص) " در سال گذشته ( 1385 ) که به تعبیر مقام معظم رهبری درس اخلاق، عزت، علم آموزی، حمت، کرامت و وحدت به ما می دهد، بخشی را به نمایش آثار مرتبط با این سال اختصاص داد.
لیست فيلم هاي بخش ميراث نبوي :
• آق آش/ جواد تقي‌ئي/ مركز صدا و سيماي گلستان/20:43
• حافظ قرآن/ محمدرضا رحماني/ مركز گسترش سينماي مستند و تجربي/ 17
• آخرين فرستاده/ سامان سالور/ مركز گسترش سينماي مستند و تجربي/ 25
• پيامبران سرزمين ما/ عباس صالح مدرسه‌اي/ مركز گسترش سينماي مستند و تجربي/ 25
• ماده 2/ محمود عيسي آبادي/ مركز گسترش سينماي مستند و تجربي- شبكه اول- معاونت پژوهش صدا و سيما /30
• هورشيدر ماه/ ميرجعفرباقري نيا/ مركز گسترش سينماي مستند و تجربي- شبكه اول- معاونت پژوهش صدا و سيما13:15
بخش مولانا، حکیم و شاعر پارسی گوی :
مولانا جلال الدین محمد ( 604 تا 672 ه.ق ) یکی از بزرگترین شاعران و عارفان زبان فارسی است که شهرت وی در اندیشه ورزی و داستان پردازی و غزلسرایی در سراسر جهان منتشر شده است . او هنرمندی است که حاصل یافته های پیشینیان خود را با هنرمندی تمام با اندیشه و دریافتهای خود تلفیق کرده و در غالب چنان ترکیب زیبایی از مثنوی و غزل به جهان عرضه کرده است که بعد از او کمتر شاعر یا عارف خداجوی فارسی زبان یا غیر فارسی زبانی پدید آمده است که از فکر و هنر وی برخوردار نشده باشد . او در واقع یکی از قله های درخشان هنر و اندیشه جهان ایرانی و اسلامی و بخصوص زبان فارسی است که به کل جهان بشریت تعلق دارد و بر همین مبنا سازمان علمي فرهنگي ملل متحد " یونسکو" سال جاری را که هشتصدمین سال تولد اوست، سال بزرگداشت مولانا نامیده است.
بنابراین بر ایرانیان و فارسی زبانان لازم است که هرچه بیشتر در جهت شناختن و شناساندن او اقدام کنند؛ از جمله این کوششها، برگزاری جلسة نقد فیلم مستند با موضوع مولاناست که در کنار نخستین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران، با همکاری انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی ایران و طي روزهاي 23 تا 27 مهر ماه 1386 برگزار خواهد شد. همچنین در 6و7 آبان ماه سال جاری همایشی (همايش بين المللي داستان پردازي مولوياین آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید﴾ درباره داستان پردازی مولوی ( در کنار کنگره بین المللی مولانا ) برگزار خواهد شد که سینماگران نیز در آن حضور خواهند داشت. از عموم علاقه مندان دعوت می شود در این جلسات شرکت فرمایند.
لیست فيلمهاي منتخب بخش"مولوی شاعر پارسی گوی جهان" :
• فرشته نامیدش/ I name d her Angel/ نفین دیک / تركيه ،آمريكا/30 دقيقه/2006
• عشقت را به من بده/ Give me your love/ نمیرا احمد/ تركيه ،پاكستان/30 دقيقه/2007
• مولوی ، گردش شوق/ Rumi,Turning Ecstatic/ تینا پتروا/ كانادا/48 دقيقه/2006
• رومي نغمه سرای اسلام/ Rumi,Poet of Islam/ دكتر هوشنگ اللهياري/ ايران/52 دقيقه /2007
• كعبه عشاق/ مهدي طالباني/ ايران/68 دقيقه
• از شمس تا شمس/ ارد عطارپور/ ايران/ 25 دقيقه
• روي چرخ خلسه/ تينا پتروا/ كانادا/ 45 دقيقه
• سرود آتش/ مهدي پريزاد/ ايران/ 11 دقيقه
• بازآي/ حميدرضا اجاقي/ ايران/ 16 دقيقه
• رقص عشق/ بهزاد خداويسي/ ايران/16 دقيقه
بخش دو همسایه :
لیست فيلمهاي منتخب بخش"مرورهات داكز-ايدفا" :
• عراق تکه تکه شده / Iraq in Fragments/ جیمز لانگلی / بلژيك/25 دقيقه /2006
• وطنم ، وطنم/ My country,My country/ لورا پوآتراس / آمريكا/90 دقيقه/2006
• ارواح ابوغریب/ Ghosts of abu Ghraib/ آمريكا/79 دقيقه/2006
• فلوجه/ Fallujah/ حمودی جاسم، براندون جردن/ آمريكا،عراق/29 دقيقه/2005
• ملاقات با مقاومت/ Meeting Resistance/ مولی بینگهایم/ آمريكا/83 دقيقه/2006
• ماهیچه های افغان/ Afghan Muscles/ آندریاس دالگارد/ افغانستان،دانمارك/58 دقيقه/2006
• کابل من/ My Kabul/ وحید نظیر/ فرانسه/21 دقيقه/2007
• عیسی کشتی گیر/ Issa Wrestler/ رضا حسینی یمک/ فرانسه/22 دقيقه/2007
• رویای نور/ Dream of light/ ابراهیم بامیانی/ فرانسه/23 دقيقه/2007
بخش شمال و جنوب :
درد و سرنوشت مشترک کشورهای سه قاره جنوب ( آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین) در مواجهه با استعمار نوین، اشغالگری و هجوم فرهنگی کشورهای شمال.
فهرست فيلمهاي منتخب بخش"شمال و جنوب" :
• پرده شکر/ The sugar curtain/ کامیل گزمان اورزوآ/80 دقيقه/ كوبا-فرانسه/2006
• هویت و خاطره / Identity & memories/ بنجامین آویلا/72 دقيقه/ آرژانتين/2004
• ما همه دچار توهمیم/ We all have illusions/ برنارد هتزنوار، لئو پیلگرستوفر/72 دقيقه/ اكوادور-اطريش/2007
• كلاغهاي سپید ، کابوسهای چچن/ White Ravens, Nighmare in Chechanya/ جان فینت، تاما را ترامپت/92 دقيقه/ آلمان/2005
• حد آزادی/ Liberty Bound/ کریستین رز/87 دقيقه/ آمريكا/2007
• حالت اشیا/ The state of the things/ ماکوس لوآیاز/70 دقيقه/87 دقيقه/2007
• دلگشا/ Open Heart/ کلیر فوول/22 دقيقه/ فلسطين/2006
• دن هلدر ،قدیس شورشی/ Dom Helder Rewel Saint/ اريكا بوئر/74 دقيقه/ برزيل/2004
• پانچوویلا، انقلاب تمام نشده/ Psnchovilla,The revolution is not over/ فرناندو روبینسون/95 دقيقه/ مكزيك/2006
• سوریا/ Surya/ ماتئو لابای/21 دقيقه/ بلژيك/2006
• برای همه چای های انگلستان/ For all the tea in England/ کری مک لئود/13 دقيقه/ انگليس/2007
• قربانی فرزند/ A son’s sacrifice/ یونی بروک/27 دقيقه/ امريكا/2006
بخش شرق و هویت :
جستجوی هویت در شرق از پی وقایع سیاسی و جهش های اجتماعی و فرهنگی، در آئینه سینمای مستند.
لیست فيلمهاي منتخب بخش"شرق و هویت" :
• راهب خشمگین / Angry Monk/ لوک شادلر/ 97 دقيقه / سوييس-تبت/2005
• دزدان بغداد/ Thives of Baghdad/ مونتسر مارای /90 دقيقه/ قطر/2007
• آله تئا/ Alethea/ پترا هولزر/41 دقيقه/ تركيه/2007
• لبنان،جنگ/ Lebanon,War/ رانیا استفان/47 دقيقه/ لبنان/2006
• حال/ The Hal/ ایو پرتی/52 دقيقه/ فرانسه ، ايران/2003
• معابد در قطار/ Temples in train/ آمریت گانگار/9 دقيقه/ هند/2006
• رویا/ The Dream/ محمد ملس/46 دقيقه/ سوريه/1981
• فلسطین هر کس / To each his Palestine/ نادین راکسل/58 دقيقه/ فرانسه-لبنان/2007
• در رویای گل/ Goal dreamers/ مایا صبرا،جفری سندرس/91 دقيقه/ فلسطين/2006
• بر یک طناب باریک/ On a tight rope/ پتر لوم/70 دقيقه/ چين/2007
• به شهروند لبنانی/ To the Lebanese citizen/ علی شری/2 دقيقه/ لبنان/2006
• خاطرات (بدون) مرز/ Memories with/out geographies/ صبحي ال زبيدي/28 دقيقه/ فلسطين/2007
چشم انداز سوريه :
فيلمهاي منتخب بخش"چشم انداز سوريه" جشنواره بین المللی فيلم مستند ايران" سینما حقیقت":
• امروز و هرروز/ Today & Every day/ اسامه محمد/12 دقيقه/1986
• آبی، خاکستری / Blue,Grey/ محمد الرومی/24 دقيقه/2004
• سفر به حافظه/ Journey into memory/ ملا محمد/45 دقيقه/2006
• دستان ما/ Our hands/ عبدالطیف عبدالرحمن/14 دقيقه/1984
• طرح هایی از سد فرات/ Essai on the euohrates Dam/ عمر امیرعلی/10 دقيقه/1971
• چیزهای زیادی است که می خواستم بگویم/ There are many things left I would like to say/ عمر امیرعلاي/50 دقيقه/1997
• یک بشقاب ساردین/ A plate of Sardines/ عمر امیرعلاي/18 دقيقه/1997
• سيلي در كشور بعث/ A flood in bath country/ عمر امیرعلاي/46 دقيقه/2003
• مصائب بعضی ها/ The misfortunes of some…/ عمر امیرعلاي/50 دقيقه/1982
• باشگاه آینده/ The club of the future/ مایار الرومی/14 دقيقه/2006
بخش مرورهات داكز-ايدفا
فيلمهاي منتخب بخش"مرورهات داكز-ايدفا" جشنواره بین المللی فيلم مستند ايران" سینما حقیقت":
• جاودانه / Forever/ هدی هانگمان/ هلند/95 دقيقه/2006
• نماهای یک دربان بازنشسته / Views of a retired night porter/ آندراس هورواث/ اطريش/38 دقيقه/2006
• جوجه و فضله/ Shit&Chiks/ کیس وان در گیست / هلند/10 دقيقه/2007
• مخالف خوانی/ Manufacturing Dissent/ دبی ملنیل ، ریک کین/ كانادا/96 دقيقه/2007
• صومعه/ Monastry/ پرنیل رز گرونجر/ دانمارك/84 دقيقه/2006
• چشمان من/ My eyes/ ارلاند امو/ دانمارك/19 دقيقه/2006
• آلن گمشده/ Missing Allen/ کریستین بوئر/ آمريكا/93 دقيقه/2001
• حقیقت درباره دندان/ Truth about tooth/ هازل بایلی/ انگليس/9 دقيقه/2007
• سه اتاق مالیخولیا/3 Room of Melancholia/ پیریو هونکاسالو/ فنلاند/106 دقيقه/2004
• نان روزانه ما/ Our daily bread/ نیکولاس گیرهالتر/ اطريش/92 دقيقه/2005
• همسران حاج عباس/ The wives of Haj Abbas/ محسن عبدالوهاب/ ايران/45 دقيقه/2002
• چهار عنصر/4Elements/ جیسکا ریکلز/ هلند/80 دقيقه/2007
• ازویاتو/ Svyato/ ویکتور کوساکوفسکی/ روسيه/34 دقيقه/2006
• کارت قرمز/ Red Card/ مهناز افضلی/ ايران/74 دقيقه/2006
بازار فیلم جشنواره حقیقت
در بروشور جشنواره، زیر عنوان بازار فیلم نوشته است: «سازمان جشنواره در نظر دارد با توجه به اهمیت و نقش سینمای مستند ایران در جهان، «اولین بازار بین المللی فیلم مستند» در آسیا را همزمان با جشنواره برگزار نماید تا جمهوری اسلامی‌ایران به عنوان یکی از مهم ترین «پایگاه‌های عرضه و تولید سینمای مستند در جهان» به ارائه و عرضه فیلم‌های مستند ایرانی و کشورهای آسیای میانه و مرکزی، قفقاز و کشورهای اسلامی‌بپردازد.»
این آرزو که ایران به یکی از مهم‌ترین «پایگاه‌های عرضه و تولید سینمای مستند در جهان» تبدیل شود، آرزوی بسیار شیرین و البته ممکنی است، اما با وجود توجه تئوریک مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، بازار فیلم در تمام جشنواره‌ها در عمل به یکی از کم اهمیت ترین بخشهای جشنواره تبدیل می‌شود.
در حالی که در تمام دنیا، اساسی ترین هدف از برگزاری جشنواره، ایجاد ارتباط بهتر میان تهیه‌کنندگان و فیلمسازان، برای انعقاد قراردادهای همکاری است.
گزارش جشنواره :
نخستین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران با نام «سینماحقیقت»، به مدت 5 روز، از 23 تا 27 مهرماه سال 1386 در تهران برگزار شد.
مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی پس از تجربه برگزاری نخستین جشنواره فیلم مستند شهید آوینی، با هدف گیری گسترده تر، این جشنواره را در 5 بخش در سطح جهانی برگزار نمود.
عناوین بخش های نخستین جشنواره فیلم حقیقت :
1. مسابقه ملی
2. مسابقه بین الملل
3. بخش جنبی
4. بخش چشم انداز
5. بازار فیلم
یکی از اهداف مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، آشناسازی فیلمسازان داخلی با تحولات و پیشرفت‌های سینمای مستند در سطح جهان است و به همین منظور، در بخش مسابقه، برای فیلم‌های خارجی هم سال ساخت تعیین کرده است: تنها فیلم‌هایی می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند که از ژانویه 2005 به بعد تولید شده باشند.
اسامی 26 فیلم مستند بلند و کوتاه برگزیده بخش مسابقه بین‌الملل اولین جشنواره سینما حقیقت اعلام شد.
در بخش مسابقه مستند کوتاه (کمتر از 60 دقیقه) 13 فیلم و در بخش مسابقه مستند بلند (بالای 60 دقیقه) نیز 13 فیلم روی پرده رفت.
جوایزی که برای برگزیدگان مشخص شده است :
بهترین فیلم بالای 60 دقیقه در بخش بین الملل 10 هزار یورو، بهترین فیلم زیر 60 دقیقه 7 هزار یورو، جایزه ویژه هیات داوران: 5 هزار یورو.
در مورد آثار داخلی، علاوه بر اهدای معادل ریالی این جوایز، برای بهترین پژوهش و بهترین تهیه کننده مستقل نیز 3 میلیون تومان پرداخت شد.
بهترین تدوین، بهترین فیلمبرداری، بهترین صدا و بهترین گفتار متن هم هر کدام 2 میلیون تومان دریافت می‌کنند.
حامیان جشنواره :
معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، معاونت امور هنری و بین الملل فرهنگستان هنر، خانه سینما، حوزه هنری، انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند ایران، انجمن مستند سازان سینمای ایران، انجمن سینمای جوان ایران، بنیاد سینمایی فارابی و مؤسسه رسانه‌های تصویری.
بخشهای غیررقابتی :
در بخش جنبی این جشنواره، آثار برگزیده جشنواره شهید آوینی به نمایش درآیند.
مرور آثار 2 جشنواره خارجی معتبر، "آمستردام" و "هات داکز" است که در قالب بخش «چشم انداز سینمای مستند جهان: هزاره سوم» به نمایش در آمدنند.
علاوه بر این، مسئولان برگزاری جشنواره، مثل همه مسئولان جشنواره‌های دیگر به نام گذاری سال 1385 توسط مقام معظم رهبری و 2007 توسط یونسکو بی توجه نبوده‌اند و 2 بخش نیز به این مناسبت به جشنواره اضافه کرده اند: میراث نبوی، ویژه فیلم‌های مرتبط با پیامبر اعظم ص و مولانا، حکیم و شاعر پارسی گوی، ویژه آثار مرتبط با مولانا.
آفریقا، زیبایی و درد(نمایش مستندهایی درباره قاره آفریقا)، شمال و جنوب(نمایش درد مشترک 3 قاره جنوبی افریقا، آسیا و امریکای جنوبی) و شرق و هویت، 3 بخش غیررقابتی دیگرند که به شکلی هدفمند تنها به کشورهای فقیر و در حال توسعه توجه دارند.
این نکته اگرچه در نگاه اول امری مثبت و انقلابی به نظر می‌رسد، اما نهایتا طبق معمول، کشورهای فقیر را به سوژه‌هایی برای فیلمسازان 2 قاره ثروتمند امریکای شمالی و اروپا تبدیل می‌کند. شاید اگر برعکس بود، نتیجه انقلابی تر و البته تازه تری به دست می‌آمد.